برق صنعتیفیوزها و کلیدهامطالب تخصصی
تست فیوزها و تنظیم کلیدهای کمپکت (اتوماتیک)
تنظیم کلید کمپکت و فیوز سه فاز
مشخصات روی فیوز مینیاتوری برای بسیاری از افراد جای سوال دارد و ما در این آموزش از مشخصات روی فیوز مینیاتوری را با هم بررسی می کنیم
و پس از مطالعه این آموزش شما قادر خواهید بود مشخصات روی فیوز مینیاتوری را بخوانید و فیوز مناسب با نیاز تان را به راحتی انتخاب کنید، در ابتدا به صورت مختصر فیوز مینیاتوری را معرفی می کنیم تا بهتر با این فیوز آشنا بشویم.
فیوز مینیاتوری چیست؟
فیوز هایی هستند که در مقابل جریان اضافه حساس می باشند و به سرعت مدار را قطع می کنند
به عبارتی این فیوز ها نسبت به تحمل جریان اولیه و اضافه بار سریعاً عکس العمل نشان می دهدند و برقق را قطع می کنند.
مشخصات روی فیوز مینیاتوری و جریان هایی که روی فیوز نوشته شده است
در فیوز ها ی مینیاتوری دو نوع جریان مطرح است:
۱ جربان لحظه ای
۲ جریان نامی
جریان لحظه ای : روی فیوز ها جریانی نسبتاً بزرگ نوشته شده مانند ۶۰۰۰ یا ۳۰۰۰ و معمولاً این عدد در یک کار مستطیل شکل قرار دارد.
جریان لحظه ای به جریان گفته میشود در یک لحظه ( کمتر از یک ثانیه ) فیوز توانایی تحمل این جریان را دارد
جریان نامی: به حد اکثر جریان مجازی گفته می شود که یک فیوز توانایی تحمل آن را دارد.
اگر جریانی بیش از جریان نامی که روی فیوز نوشته شده است باشد ، از فیوز عبور کند، فیوز مدار را قطع میکند
مشخصات روی فیوز مینیاتوری و تیپ فیوز های مینیاتوری
بر روی فیوز های مینیاتوری حروف واعدادی نوشته شده است مانند:
(c6) که c تیپ فیوز و ۶ جریان نامی (حد اکثر جریان مجاز) فیوز می باشد.
تیپ های معمول فیوز ها عبارتند از : تیپ B تیپ C تیپ D تیپ K تیپ Z
تیپ B : این فیوز ها مخصوص روشنایی می باشد که به سرعت در مقابل جریان اضافه عکس العمل نشان می دهد.
این فیوز ها به فیوز های تند کار نیز معروف هستند
تیپ C : این فیوز ها برای راه اندازی متور هایی که توان کم داشته و جریان راه اندازی بالایی ندارند مورد استفاده قرار می گیرند
مانند موتور کولر های گازی یا پمپ ها آب خانگی
تیپ D : از این فیوز ها برای موتور های با جریان هجومی بالا که جریان راه اندازی بالایی دارند استفاده می شود
این فیوز ها تحمل جریان لحظه ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان نامی خود را دارد این فیوز ها کند کار هستند.
تیپ K : این نوع فیوز ها معمولاً در مدارات قدرت مورد استفاده قرار می گیرد
حساسیت در اضافه بار در این نوع فیوز نسبت به سایر فیوز ها بیشتر است
اگر موتور بار اضافه را تحمل کند این فیوز سریع ، متور را خاموش کند این فیوز ها برای موتور هایی که زیر با هستند توصیه می شود
تیپ Z : فیوز های تند کار حساس ، در این فیوز ها هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص ( که از تمامی تیپ ها کمتر است ) خیلی سریع فرمان قطع را صادر میکند
حساسیت این نوع فیوز ها هم در موقع اضافه بار و هم هنگام بروز اتصال کوتاه از تمامی فیوز ها بیشتر است
در صورت بروز خطا مدار را سریع قطع میکند
بنابر این کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا از جمله مدارات الکترونیکی می باشد.
تحمل جریان لحظه ای در این نوع فیوز ها ۲ تا ۳ برابر جریان نامی است.
زمان قطع تیپ فیوز ها به ترتیب از سریع ترین، عبارت است از : D – K – C – B – Z
جریان نامی ( رنج) فیوز های مینیاتوری:
جریان نامی ( رنج) فیوز های مینیاتوری برای استفاده به شرح زیر می باشد:
۲/۴/۶/۱۰/۱۶/۲۰/۲۵/۳۲/۴۰/۵۰/۶۳
کلید کمپکت-MCCB- MCB
آشنایی با تنظیمات و نحوه تنظیم کلید اتوماتیک:
اکثریت کلید های اتوماتیک ( کمپکت) به منظور بهبود عمل حفاظت دارای قطعاتی برای حفاظت هستند که به مجموعه ای که کار حفاظت را هم به شکل نمونه برداری و هم اعمال فرمان قطع (TRIP) انجام می دهد واحد تریپ (TRIP UNIT) می گویند بسته به نوع و مشخصات کلید این واحد های تریپ دارای تنوع و ویژگی های متنوعی هستند .
که صورت کلی به دو نوع غیر قابل تنظیم (FIX) و قابل تنظیم (ADJUSTABLE) تقسیم بندی می شود .
واحد های حفاظت را به جهت تکنولوژی می توان به چهار دسته تقسیم بندی می شود .
- حرارتی مغناطیسی:
این نوع از واحد حفاظت برای تنظیم جریان اضافه بار یا افزایش حرارت ناشی از افزایش جریان مورد استفاده قرار می گیرد و عملکرد آن بسیار به رله اضافه بار موتور شبیه است .
محدوده تنظیم آن عموما بین ۶۰ تا ۱۰۰ در صد جریان نامی کلید است .
همچنین دارای یک واحد مغناطیسی قابل تنظیم جهت قطع کلید در مواقع ایجاد اتصال کوتاه بوده که اعداد و نسبت های آن از سایز کلید بسیار بزرگتر است.
معمولا بین مقادیری از ۵ تا ۱۰ برابر جریان نام می توان آن را تنظیم نمود .
- الکترونیکی :
این نوع از واحد حفاظت دارای انعطاف در تنظیمات است .
این تنظیمات شامل تنظیمات مربوط به اضافه بار و اتصال کوتاه می شود.
که با استفاده از واحد تریپ الکترونیکی پارامتر های جراینی و زمانی متنوعی را می توان بر حسب نیاز تنظیم نمود .
این ویژگی باعث می شود از این نوع کلید ها با واحد تریپ الکترونیکی برای حفاظت بالادست تجهیزات به خوبی استفاده شود .
- مغناطیسی :
حفاظت مغناطیسی فقط برای حفاظت در برابر اتصال کوتاه بکار میرود . از اینرو محدوده کار برد آن به حفاظت پشتبان (BACK UP)محدود می شود و معمولا با سایر تجهیزات حفاظتی ترکیب می شوند .
- میکروپروسسوری:
این نوع از واحد تریپ دارای یک سیستم پردازش گر بوده که مغادیر را بر اساس الگوریتم های از قبل برنامه ریزی شده یا پارامتر های متغیر تحت کنترل قرار داده و شرایط تریپ را مشخص می کند .
این نوع از واحد تریپ در انواع و با توانایی ها و عملکرد های متنوع وجود دارد .
منحنی قطع :
این منحنی در واقع یک منحنی جریان / زمان است که محور افقی بر اساس ضریب جریان نامی و محور عمودی بر اساس زمان (ثانیه ) تقسیم بندی شده است نواحی سمت چپ و بالای منحنی مشخص کننده نواحی است که تریپ انجام خواهد شد و نواحی پایین و سمت راست منحنی نواحی است که کلید بدون تریپ به کار خود ادامه می دهد.
متغییر های قابل تنظیم
شکل دادن به منحنی قطع به شما اجازه می دهد تا با توجه به نحوه هماهنگی بین اجزای بالا دست و پایین دست سیستم حفاظتی به شکل بهینه از سیستم حفاظت نمائید
نمونه ای از متغییر های قابل تنظیم در شکل آمده است
جریان دائم پیوسته Ir Continuous current
همان جریان کاری کلید است که برای تنظیم جریانی است که عملا از کلید عبور می کند .
کلید می تواند این جریان به مدت طولانی بدون تریپ از خود عبور دهد . Ir درصدی از جریان نامی (In)کلید خواهد بود .
این متغییر ماکزیمم می تواند برابر جریان نامی کلید باشد .
تاخیر بلند مدت Long-Time Delay
تاخیر بلند مدت برای مواقعی که با یک جریان هجومی گذرا مواجه هستیم کاربرد دارد مانند جریان راه اندازی اولیه الکترو موتور که در این هنگام کلید نباید این جریان به عنوان جریان خطا در نظر گرفته و تریپ نماید بلکه این جریان پاسخ طبیعی بار لحاظ می شود .
در این مدت کلید بایستی جریان را از خود عبور دهد ولی زمان یک زمان مشخص است چرا که طولانی شدن عبور این جریان به منزله وجود اشکال و خطا در راه اندازی موتور خواهد بود.
این زمان می تواند بین ۲٫۲ تا ۲۷ ثانیه بسته به شرایط بار تعیین گردد .
مطابق شکل در قسمت پایین این بخش از منحنی دارای یک محدوده با شیب I²T است که نشان دهنده این است در در حالت جریان کمتر زمان عبور جریان طولانی تر خواهد بودو کلید با سطح جریان کمتر مدت بیشتری در مدار خواهد بود .
قطع کوتاه مدت Short-Time Pickup
قطع کوتاه مدت برابر برای ایجاد تمایز selectiveدر سیستم حفاظتی مورد استفاده قرار می گیرد .
قطع کوتاه مدت کلید یک مقدار مشخص جریان را برای یک پریود زمانی کوتاه از خود عبور می دهد این مدت به تجهیزات حفاظتی پایین دست اجازه می دهد تا بخش از مدار را که اتصال کوتاه شده بدون اینکه کلید بالادست عمل کند از مدار جدا نمایند .
که مقدار آن بین ۱٫۵ تا ۱۰ برابر جریان تنظیمی برای Ir است .
به عنوان مثال یک کلید ۱۰۰۰ آمپری این تنظیمات می تواند بین ۱۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ آمپر قرار گیرد .
تاخیر کوتاه مدت Short-Time Delay
این زمان مرتبط است به قطع کوتاه مدت و بر روی کنترل زمان قطع کوتاه مدت تاثیر دارد .
برای آن دو حالت وجود دارد: زمان ثابت ، یا شیب I²T . زمان ثابت از ۰٫۰۵ تا ۰٫۵ ثانیه است و در حالت شیب I²T بین ۰٫۱۸ تا ۰٫۴۵ ثانیه قابل تنظیم است .
وجود این شیب با نسبت معکوس زمان (جریان بیشتر زمان کمتر و جریان کمتر زمان بیشتر ) هماهنگی بهتری بین فیوز ها و بریکر ها حرارتی مغناطیسی مدارهای پایین دست با کلید بالا دست را ایجاد می کند.
قطع سریع Instantaneous Pickup
این تنظیم برای قطع سریع بی درنگ کلید در زمانی که جریان عبوری از کلید بین ۲ تا ۴۰ برابر جریان تنظیمی برای Ir باشد استفاده می شود .
قطع جریان نشتی زمین Ground Fault Pickup
این تنظیم مقدار جریان نشتی را که باعث قطع مدار توسط کلید یا بریکر می شود را کنترل می کند .
مقدار تنظیمی بین ۲۰% تا ۷۰% می تواند باشد و بر اساس استاندارد NEC® ۲۳۰-۹۵ (A) مقدار این جریان نبایستی از ۱۲۰۰ آمپر تجاوز کند .
تنظیم آن در سه بخش امکان پذیر است که بر اساس زمان تقسیم بندی شده است ۰٫۱ ،۰٫۲ و ۰٫۴ ثانیه این زمان تاخیر قطع کلید بر اساس در صد تنظیم شده را تعیین می کند .
این ویژگی برای ایجاد هماهنگی بین کلید های بالا دست و پایین دست بسیار مفید است . شکل زیر نوع و شکل هماهنگی زمانی نشان داده شده است .
