آشنایی و انتخاب مولتی متر مناسب

مولتی متر ( Multimeter ) یک وسیله اندازه گیری است که توانایی اندازه گیری کمیت های الکتریکی ولتاژ ، جریان و مقدار اهمی مقاومت را داراست .
بعضی از مولتی مترها می توانند فرکانس سیگنال متناوب و ظرفیت خازن را نیز اندازه بگیرند و همچنین به وسیله آنها می توان پایه های دیودها و ترانزیستورها را تشخیص داده و به سالم و یا معیوب بودن آنها پی برد .
همچنین به وسیله مولتی متر می توان اتصال های مدار را تست کرد .

به مولتی متر ، آوومتر ( AVOmeter ) نیز می گویند که AVO از حروف اول کلمات Volt ، Amper و Ohm گرفته شده است زیرا آوومترها ( مولتی مترها ) این سه کمیت را می توانند اندازه بگیرند .

برای اندازه گیری مقدار اهمی مقاومت توسط مولتی متر ، باید پس از انتخاب رنج مربوط به مقاومت ، سیم های مولتی متر را به دو سر مقاومت وصل کرد و مقدار اندازه گیری شده توسط مولتی متر را قرائت کرد .
البته اگر مقاومت مورد نظر در مدار قرار دارد باید دقت نمود که این مقاومت با المان های دیگری موازی نباشد چون در این صورت مقدار مقاومت به طور صحیح بدست نمی آید . برای اندازه گیری جریان AC یا DC گذرنده از یک المان در مدار ، باید پس از انتخاب رنج مربوط به جریان AC یا DC ، مولتی متر را به صورت سری با آن المان در مدار قرار داد تا تمامی جریان گذرنده از آن المان از مولتی متر نیز بگذرد و سپس مقدار جریان اندازه گیری شده را قرائت کرد .
در این حالت مولتی متر مقاومت بسیار کمی داشته و بر روی کمیت های مدار تأثیری نمی گذارد . اما برای اندازه گیری ولتاژ AC یا DC دو سر یک المان ،
باید پس از انتخاب رنج مربوط به ولتاژ AC یا DC ، مولتی متر را به دو سر آن المان وصل کرد یعنی در این حالت مولتی متر با آن المان موازی می شود .
سپس مقدار ولتاژ اندازه گیری شده را قرائت کرد .

در این حالت مولتی متر مقاومت زیادی داشته و جریان بسیار کمی از آن عبور می کند و لذا بر روی کمیت های مدار تأثیری نمی گذارد .

مولتی مترها به دو دسته کلی مولتی مترهای دیجیتال و آنالوگ تقسیم می شوند؛

مولتی متر دیجیتال : مولتی متر دیجیتال کمیت های اندازه گیری شده را به صورت رقم و یا ارقامی بر روی صفحه نمایش نشان می دهد و معمولاً واحد کمیت اندازه گیری شده را نیز به طریق مناسبی نمایش می دهد .

امروزه مولتی مترهای دیجیتال نسبت به نوع آنالوگ بیشتر مورد استفاده قرار می گبرند زیرا دارای طول عمر بیشتر ، دقت بالاتر و ارزانتر از نوع آنالوگ می باشند و همچنین بسیاری از آنها قابلیت اتصال به کامپیوتر را نیز دارند و لذا می توان با متصل کردن آنها به کامپیوتر و انتقال کمیت های اندازه گیری شده به کامپیوتر ، از این کمیت ها در برنامه های نوشته شده استفاده کرد و به این طریق دستگاه هایی را کنترل کرد .

بر روی مولتی مترهای دیجیتالی یک صفحه نمایش جهت نمایش مقادیر اندازه گیری شده وجود دارد که در قسمت بالای مولتی متر تعبیه شده است .
تقریباً در وسط مولتی متر یک سلکتور قرار دارد که دارای ضرایب و رنج های متعددی می باشد .

این رنج ها عبارتند از رنج ولتاژ AC ، رنج ولتاژ DC ، رنج جریان AC ، رنج جریان DC ، رنج مقدار اهمی مقاومت و رنج ظرفیت خازن که این رنج ها ممکن است دستی و یا اتوماتیک باشند .
در رنج دستی به ازای هر کمیت ، چند محدوده ایجاد شده است که هر محدوده باید به صورت دستی و توسط سلکتور انتخاب شود اما در رنج اتوماتیک برای هر کمیت فقط یک محدوده در نظر گرفته می شود و این محدوده تمامی مقادیر ممکن را شامل می شود .

معمولاً برای اندازه گیری ظرفیت خازن علاوه بر رنج مربوط به ظرفیت خازن ، دو ترمینال جهت قرار گرفتن پایه های خازن درون آنها ، بر روی مولتی متر تعبیه می شود.

اکثر مولتی مترها همچنین توانایی تست دیود و ترانزیستور را دارند . 

برای تست دیود و ترانزیستور از یکی از ضرایب سلکتور که با علامت اختصاری دیود مشخص شده است استفاده می شود .
یکی از ضرایب سلکتور با علامت موزیک مشخص می شود که اگر سلکتور روی این علامت باشد و دو سیم مولتی متر را به هم متصل کنید از مولتی متر صدای بوق به گوش می رسد که برای نشان دادن اتصال دو نقطه به یکدیگر از آن استفاده می شود و به آن تست بیزر می گویند .
بر روی بعضی از مولتی مترها دکمه ای به نام Hold وجود دارد که این دکمه برای ضبط کردن مقادیر اندازه گیری شده به کار می رود .

یعنی اگر هنگام اندازه گیری یک کمیت ، این دکمه را فشار دهید مقدار اندازه گیری شده روی صفحه نمایش ثابت می ماند و تا زمانی که دکمه Hold مجدداً فشار داده نشود مقادیر ضبط شده پاک نمی شود و دستگاه قادر به اندازه گیری کمیت دیگری نمی باشد .

هنگامی که از رنج های غیر اتوماتیک استفاده می کنیم برای محافظت از مولتی متر باید ابتدا بیشترین ضریب رنج را انتخاب کنیم و اگر دقت اندازه گیری کافی نبود ضریب سلکتور را کاهش می دهیم .

اگر مقدار کمیت مورد نظر بیشتر از ضریب سلکتور باشد صدای بوق از مولتی متر به علامت اضافه بار بلند خواهد شد و حروف OL که از عبارت Over Load به معنای اضافه بار گرفته شده است بر روی صفحه نمایش مولتی متر نمایش داده خواهد شد .

در این حالت باید مولتی متر را سریع از مدار جدا کرده و پس از افزایش ضریب سلکتور در رنج مربوطه ، مجدداً مولتی متر را در مدار قرار داد .

برای اتصال سیم های رابط به مولتی متر ، معمولاً بر روی مولتی متر چهار ترمینال تعبیه می شود .
یکی از این ترمینال ها ، ترمینال مشترک نام دارد که آن را با com نشان می دهند که com از کلمه common به معنای مشترک گرفته شده است .
در تمام اندازه گیری ها معمولاً سیم رابط مشکی رنگ مولتی متر را به این ترمینال وصل می کنند .

یکی دیگر از ترمینال ها برای اندازه گیری جریان های کم و معمولاً از صفر تا چند صد میلی آمپر مورد استفاده قرار می گیرد که این ترمینال با حروف mA نمایش داده می شود و برای اندازه گیری جریان های کم ، سیم قرمز رنگ مولتی متر به این ترمینال متصل می شود .

ترمینال دیگری نیز برای اندازه گیری جریان وجود دارد که برای اندازه گیری جریان های زیاد مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً با یک عدد و علامت A نمایش داده می شود .

مثلاً ترمینال با ۲۰A که معنای آن این است که با استفاده از این ترمینال می توان جریان های از صفر تا ۲۰ آمپر را اندازه گیری کرد .

دقت داشته باشید زمانی که از این ترمینال استفاده می کنید نباید دستگاه را مدت زمان زیادی در مدار قرار دهید زیرا ممکن است آسیب ببیند .از ترمینال دیگر نیز برای اندازه گیری سایر کمیت ها مانند ولت ، اهم ، ظرفیت خازن ، فرکانس سیگنال های متناوب و … استفاده می شود .

ممکن است در کنار بعضی از ترمینال ها علامت خطر به همراه ارقامی نوشته شده باشد که نشان دهنده این است که حداکثر جریان ها و ولتاژهای AC و DC قابل اندازه گیری توسط این دستگاه چقدر است .

نوع دیگری مولتی متر دیجیتالی نیز وجود دارد که در آن علاوه بر امکانات بیان شده ، امبری نیز وجود دارد .
توسط این امبر می توان بدون نیاز به سری کردن مولتی متر با المان مورد نظر در مدار ، جریان گذرنده از آن المان را اندازه گرفت .
اگر سیم حامل جریان متصل به المان مورد نظر را بین امبرهای این مولتی متر قرار دهیم ، مولتی متر مقدار جریان گذرنده از سیم و در نتیجه مقدار جریان گذرنده از المان مورد نظر را نمایش می دهد .ب

بنابراین توسط این مولتی متر به راحتی و خیلی سریع می توان مقدار جریان را اندازه گرفت .

مولتی متر آنالوگ :

در ظاهر مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای معمولاً از یک صفحه با تعدادی خطوط مدرج ، یک عقربه که می تواند روی خطوط مدرج حرکت کند ،
یک سلکتور ، تعدادی ترمینال ، یک پتانسیومتر تنظیم صفر و دو سیم رابط تشکیل می شود .
( در اینجا کاری به ساختمان داخلی مولتی متر عقربه ای نداریم و هدف فقط آشنایی با این نوع مولتی متر و نحوه استفاده از آن است ) .

معمولاً بالاترین خط درجه بندی شده ، برای اندازه گیری مقدار اهمی مقاومت استفاده می شود .
در این خط مقدار صفر در منتهی الیه سمت راست قرار دارد .
دومین خط درجه بندی شده از بالا ، مربوط به اندازه گیری جریان ها و ولتاژهای AC و DC است که در این خط مقدار صفر در منتهی الیه سمت چپ قرار دارد .
بین این دو خط یک نوار آینه ای قرار دارد که برای افزایش دقت قرائت استفاده شده است .
به این صورت که برای افزایش دقت قرائت ، باید به گونه ای عمود بر مولتی متر به عقربه نگاه کرد که تصویر عقربه در نوار آینه ای دیده نشود .

در مولتی متر آنالوگ نیز همانند مولتی متر دیجیتال سلکتوری وجود دارد که توسط این سلکتور می توان رنج های ولتاژ AC ، ولتاژ DC ، جریان AC ، جریان DC ، مقدار اهمی مقاومت و ظرفیت خازن را انتخاب کرد .

البته بیشتر مولتی مترهای آنالوگ رنج مربوط به جریان AC را ندارند یعنی توانایی اندازه گیری جریان AC را ندارند .

درمولتی متر آنالوگ ترمینال هایی جهت اتصال سیم های رابط به مولتی متر بر روی آن تعبیه شده است که با توجه به کمیت مورد اندازه گیری باید ترمینال مناسب را انتخاب نمود .
نکته ای که در مورد مولتی مترهای آنالوگ باید مورد توجه قرار گیرد این است که هنگام اندازه گیری ولتاژ و جریان باید حتماً سیم رابط متصل به ترمینال مشترک را به پتانسیل کمتر و سیم رابط دیگر را به پتانسیل بیشتر متصل نمود زیرا در صورت برعکس متصل کردن آنها ، عقربه در خلاف جهت منحرف شده و با دیواره صفحه برخورد می کند .

در ادامه نحوه اندازه گیری ولتاژها و جریان های AC و DC و نیز مقدار اهمی مقاومت را توسط مولتی متر آنالوگ بررسی می کنیم .

نحوه اندازه گیری ولتاژها و جریان های AC و DC کاملاً مشابه یکدیگر می باشد .
برای اندازه گیری این کمیت ها ابتدا باید ضریب ثابت سنجش را محاسبه نمود .

ضریب ثابت سنجش عبارت است از حاصل تقسیم ضریب سلکتور بر آخرین عدد روی خط مدرج مربوطه که آن را با C نمایش می دهند

.
اما در انتهای خط مدرج مربوط به ولتاژها و جریان های AC و DC یعنی خط زیر نوار آینه ای ، سه عدد مختلف درج شده است یعنی اعداد ۱۰ و ۵۰ و ۲۵۰ . حال سؤالی مطرح می شود و آن این است که از کدام یک از این اعداد باید برای تعیین ضریب ثابت سنجش استفاده کرد ؟

در پاسخ باید گفت از هر یک از این اعداد می توان استفاده کرد اما در صورت استفاده از هر یک از آنها ، باید در قرائت میزان انحراف عقربه نیز از درجه بندی مرتبط با آن عدد استفاده کرد .

مثلاً اگر عدد ۱۰ را انتخاب کنیم به این معنی خواهد بود که خط زیر نوار آینه ای به ۱۰ قسمت یا درجه مساوی تقسیم شده است که این ۱۰ قسمت به وسیله خطوط پررنگ تر و بلندتر از سایر درجات مشخص می شوند و یا انتخاب عدد ۵۰ به این معنی خواهد بود که خط زیر نوار آینه ای به ۵۰ قسمت یا درجه مساوی تقسیم شده است. و اگر عدد ۲۵۰ را انتخاب کنیم خط زیر نوار آینه ای به ۲۵۰ قسمت مساوی تقسیم می شود.

انتخاب بهترین مولتی متر

• گستره مولتی متر و رقم‌ها؛

گستره یک مولتی متر طبق تعریف به معنای کمترین تغییر در ولتاژ مورد اندازه گیری است که موجب ایجاد تغییر در عدد اعلامی‌مولتی متر شود.
گستره یک مولتی متر دیجیتال با تعداد عدد‌هایی مشخص می‌شود که آن مولتی متر می‌تواند نمایش دهد.
یک مولتی متر دستی ۳½ ، در واقع دارای سه جایگاه عدد دیجیتالی است که می‌توانند از صفر تا ۹ را نمایش دهند و یک جایگاه عدد دیجیتالی که تنها قادر به نمایش صفر و یک است .

پس گستره عددی مولتی متر مورد بررسی ما ±۱,۹۹۹ است.
اکثر مولتی متر‌های موجود در بازار یا به شکل ۳½ و یا ۴½ هستند. یعنی یا گستره ای برابر با  ±۱,۹۹۹ و یا ±۱۹,۹۹۹ دارند. برخی وقت‌ها در بازار از کلماتی مانند رنج، بازه، یا شمارش به جای گستره استفاده می‌شود.
در واقع تعریف شمارش بیشترین مقداری است که صفحه نمایشگر دیجیتال قبل از اینکه مجبور به تغییر بازه اندازه گیری مولتی متر باشید،نشان دهد. برای مثال یک مولتی متر دیجیتال ۴½ می‌تواند در بازار به این شکل معرفی شود که می‌تواند تا ۱۹۹۹۹ یا تا ۲۰۰۰۰ نشان هد یا بشمارد!

• دقت مولتی متر؛

دقت در این مولتی متر به معنای بیشترین خطایی است که در اندازه گیری قابل قبول است. معمولا خطای مولتی متر به شکل زیر نشان داده می‌شود: ±(% عدد اندازه گیری شده +  کمترین عدد قابل توجه )

این رقم نشان دهنده دقت مولتی متر شما و به معنای بیتشرین محدودیت خطای اندازه گیری پیرامون عدد واقعی در حال اندازه گیری است. مقدار کمترین عدد قابل توجه (LSD) در واقع به شما نشان می‌دهد خطای خواندن در بی اهمیت ترین رقم مولتی متر شما به دلیل خطای گرد کردن ، نویز‌های مختلف و خطای تبدیل کننده دیجیتال چقدر است. با یک مثال ادامه می‌دهیم:

اگر شما یک مولتی متر ۴½ دارید و دقت آن به شکل ±(۰٫۱%+۱)) نوشته شده است ، در اندازه گیری یک ولتاژ DC به مقدار دقیق ۱۲٫۰۰۰ ولت ، ولت متر شما باید عددی بین ۱۱٫۸۸۰ تا ۱۲٫۱۲۰ ولت نشان دهد. ولتی بخواهید LSD را هم وارد بازی کنید آخرین رقم نشان داده شده (کمترین رقم قابل توجه) ممکن است به اندازه یک واحد تغییر کند. در این مثال با در نظر گرفتن LSD می‌توانیم بگوییم که عددی که انتظار داریم ببینیم عددی بین ۱۱٫۸۷۹ تا ۱۲٫۱۲۱ ولت است.

• خرید مولتی متر متوسط گیر یا با RMS واقعی؟

همان طور که می‌دانید ،ولتاژ برق AC در طول یک بازه مشخص زمانی در حال تغییر است ، در واقع برق AC که در سیم‌های برق خانه شما جریان دارد در ثانیه ۵۰ بار از صفر ولت به بالاترین مقدار مثبت و پس از آن به صفر و پایین ترین مقدار منفی و سپس دوباره به صفر می‌رسد. خوب پس قاعدتا اگر بخواهیم برق شهری را اندازه بگیریم باید شماره‌های روی مولتی متر به سرعت عوض شوند .اما این اتفاق نمی‌افتد، چون مولتی متر شما مقدار متوسط این ولتاژ را به شما نشان می‌دهد و نه مقدار هر لحظه را !

سوال دیگری که پیش می‌آید این است . برق AC معمولا به شکل سینوسی است و متوسط سینوس با توجه به تقارن باید صفر باشد! یعنی اگر مولتی متر شما قرار بود دقیقا مقدار متوسط را نشان دهد،عدد صفر را به شما نشان می‌داد که هم اشتباه بود و هم خیلی خطرناک! برای این که این اتفاق نیفتد ، مولتی متر مقادیر منفی را هم مثبت در نظر می‌گیرد و سپس مقدار‌ها‌ را با هم جمع زده و متوسط گیری می‌کند. این متوسط گیری همواره درست نیست. اما معمولا کار شما را راه می‌اندازد. اما اگر بخواهید اندازه گیری دقیق داشته باشید و یا با شکل موج‌هایی به غیر از سینوس سر و کار دارید (که اگر کارتان الکترونیک است حتما خواهید داشت) بهتر است از مولتی متر RMS واقعی استفاده کنید .

RMS چیست ؟ مقدار موثر (انرژی رسان) یک سیگنال را RMS می‌گویند. تعریف ریاضی آن هم یک فرمول انتگرالی است که با ریشه مجذور متوسط مقدار سیگنال تناسب‌هایی دارد و محاسبات آن پیچیده است. (به دلیل پیچیدگی وارد جزئیات نمی‌شویم!)

در حالت کلی دو نوع مولتی متر در بازار وجود دارد. مولتی متر‌های پاسخ دهنده با متوسط گیری و یا مولتی متر‌های RMS واقعی. معمولا مولتی متر‌های RMS واقعی گرانتر هستند. مولتی متر‌های متوسط گیر اما معمولا ارزان تر هستند و تا زمانی که فقط با برق با موج سینوسی سر و کار دارید پاسخ این دو نوع مولتی متر مشابه است. اما وقتی با برق AC سر و کار دارید که سینوسی نیست (مثلا موج مربعی یا مثلثی است) دیگر نمی‌توانید روی جواب‌های مولتی متر‌های متوسط گیر حساب کنید و قطعا اندازه گیری آن‌ها اشتباه خواهد بود.

• امپدانس ورودی مولتی متر

وقتی یک مولتی متر را به یک مدار متصل می‌کنید.اتصال الکتریکی باعث می‌شود که مقداری از جریان برق از مسیر مولتی متر جریان پیدا کند. اگر این جریان برق بیش از حد بالا باشد هم روی عملکرد مدار در حال اندازه گیری تاثیر منفی خواهد داشت و به دلیل تغییر در مدار، اندازه گیری شما با خطای بزرگی مواجه می‌شود. برای این که این اتفاق نیفتد مقاومت یا به عبارت جامع تر آن، امپدانس ورودی یک مولتی متر باید بسیار بالا باشد. در حالت کلی امپدانس مولتی متر‌ها بالاتر از یک مگا اهم است. اما مولتی متر‌های بی کیفیت ممکن است امپدانس‌های پایینی داشته باشند، پس در خرید مولتی متر به این نکته توجه کنید که اگر می‌خواهید دقت اندازه گیری بالایی داشته باشید بهتر است مطمئن شوید که امپدانس ورودی مولتی متر شما به اندازه کافی بالاست .

یک مولتی متر معمولی می‌تواند ولتاژ‌های AC/DC ، جریان‌های AC/DC ، مقاومت و وصل بودن سیم و دیود را بسنجد. پس در خرید مولتی متر باید توجه کنید که مولتی متر شما باید حداقل دارای این امکانات باشد.برخی مولتی متر‌های پیشرفته تر امکانات بیشتری مانند اندازه گیری ظرفیت خازن ، فرکانس شمار یا فرکانس متر ، فشار سنج و دماسنج و تست کننده ترانزیستور را نیز دارا می‌باشند. این که یک مولتی متر امکانات زیادی داشته باشد نشان از مرغوبیت آن ندارد. برخی مولتی متر‌های بی کیفیت و ارزان موجود در بازار به نظر امکانات پیشرفته ای دارند اما در واقع دقت و کیفیت آن‌ها چنان پایین است که امکاناتشان عملا قابل استفاده نیست.

امکانات ساده یک مولتی متر

1. اندازه گیری ولتاژ AC یا DC ) وقتی در حال خرید مولتی متر هستید ، یکی از مهم ترین مسائلی که باید به آن توجه کنید، توانایی مولتی متر در اندازه گیری ولتاژ است. در کار با مولتی متر‌ها ، بیشترین کاربرد یک مولتی متر معمولا اندازه گیری ولتاژ است. مهم است که بازه ولتاژ اندازه گیری اصلی مولتی متر بیشتر از وسایل و لوازم خانگی یا وسایل الکتریکی صنعتی (در صورتی که کار شما صنعتی است)باشد. تقریبا در تمام دنیا از جمله ایران ولتاژ برق خانگی حدود ۲۲۰ تا ۲۳۰ ولت است ، با این حال در ژاپن ، امریکای شمالی و برخی از کشور‌های امریکای جنوبی این مقدار حدود ۱۰۰ تا ۱۲۷ ولت است .
2. اندازه گیری جریان AC یا DC ) برای اندازه گیری جریان هم باید مطمئن باشید که مولتی متر شما توانایی تحمل جریان‌هایی که شما با آن‌ها سر و کار دارید را دارد و می‌تواند آن‌ها را اندازه بگیرد. همچنین در اندازه گیری جریان موضوع دیگری هم مهم است . امنیت دستگاه ! در اندازه گیری جریان‌های بالا ، در صورت استاندارد نبودن دستگاه ممکن است دچار شک‌های شدید الکتریکی شوید. این مسئله مخصوصا در مولتی متر‌های ارزان که معمولا دارای قسمت‌های امنیتی نیستند بسیار قابل توجه است .

هیچگاه مولتی متر را برای اندازه گیری جریان‌های بالاتر از حد تحملش استفاده نکنید. مولتی متر‌های ارزان و بی کیفیت را حتی در زیر و نزدیکی حد تحمل اعلام شده نیز بیش از چند ثانیه استفاده نکنید !

خرید مولتی متر به عنوان اهم متر

یکی از اساسی ترین امکانات یک مولتی متر در واقع اندازه گیری مقاومت الکتریکی و نیز چک کردن سیم‌ها برای نداشتن قطعی است. در واقع مولتی متر مقاومت بین دو نقطه تماس الکترود‌هایش را اندازه گیری می‌کند. برای این کار مطمئن شوید که قطعه مورد نظرتان حتما از مدار اصلی جدا شده باشد. همان طور که می‌دانید مدار‌های باز مقاومت بینهایت و مدار‌های بسته مقاومتی کوچک و نزدیک به صفر دارند. خیلی از مولتی متر‌ها در طراحی خود از یک بوق استفاده می‌کنند که در صورت اندازه گیری مقاومت بسیار پایین بوق به صدا در آمده و هشدار اتصال کوتاه می‌دهد. برخی از مولتی متر‌ها برای نشان دادن مقاومت بسیار کم یک هشدار تصویری مانند دیود نورانی دارند. در خرید مولتی متر‌ها حتما مطمئن شوید که صدای بوق مولتی متر به خوبی شنیده می‌شود و چراغ آن به خوبی و در نور زیاد هم قابل دیدن است.

آزمایش دیود

بسیاری از مولتی متر‌های موجود در بازار عملکرد بررسی دیود را نیز دارا می‌باشند. در این عملکرد ، افت ولتاژ حالت اتصال مستقیم دیود روی نمایشگر مولتی متر نوشته می‌شود (معمولا به میلی ولت)

امکانات نیمه پیشرفته یک مولتی متر

1. امکان اندازه گیری ظرفیت خازن ) اگر قصد خرید مولتی متر با توانایی سنجش ظرفیت خازن را دارید باید به این نکته دقت کنید که مولتی متر‌ها از روش متفاوتی از خازن و سلف سنج‌ها (LCR Metter) برای اندازه گیری ظرفیت خازن استفاده می‌کنند. یک خازن سنج یا LCR با استفاده از یک سیگنال دقیق AC با فرکانس مشخص و دقیق اندازه ظرفیت خازن را مشخص می‌کند. این تکنیک بسیار دقیق تر از تکنیکی است که مولتی متر‌ها برای اندازه گیری ظرفیت خازن استفاده می‌کنند. پس اگر برایتان اهمیت دارد که به دقت خازن و سلف را اندازه گیری کنید ، مولتی متر گزینه خوبی برای شما نیست و باید LCR بخرید. مولتی متر‌ها با شارژ و سپس ثبت زمان و نرخ تخلیه خازن ظرفیت خازن را مشخص می‌کنند. به هر حال این روش به دلایل زیادی مثل جذب دی الکتریک ، جریان نشتی ، اتلاف و مقاومت معادل سری ، روش دقیقی نیست. برای همین هم نمی‌توانید به مقادیر اندازه گیری شده ظرفیت خازن توسط مولتی متر آنچنان اعتماد کنید.
2. فرکانس متر یا فرکانس شمار ) اگر لوازم خانگی و صنعتی شما در برابر فرکانس حساس هستند (که معمولا هستند) و  نیاز به برق AC با فرکانس ثابت دارند و یا نیاز دارید که فرکانس سیگنال در حال اندازه گیری را بدست آرید. شما نیاز به قابلیت فرکانس شماری در مولتی متر دارید. مولتی متر‌هایی که قابلیت فرکانس شماری دارند معمولا به صورت لحظه ای فرکانس و دوره کاری و عرض پالس را محاسبه کرده و نشان می‌دهند. یادتان باشد مولتی متر‌های معمولی معمولا فرکانس شمار نیستند و خرید مولتی متر‌هایی که که فرکانس شمار دارند معمولا برایتان گران تر تمام می‌شود.
3. اندازه گیری دما در مولتی متر ) برخی از مولتی متر‌ها دارای قابلیت اندازه گیری دما هستند. معمولا این دستگاه‌ها با دارای دو دماسنج و یا یک دماسنج تفاضلی (اخلاف دما بین دو نقطه) می‌توانید در آن واحد یا دو دما را بسنجید و یا اخلاف دمای بین دو نقطه را اندازه گیری کنید. این کاربرد معمولا بسیار رایج تر از کاربرد استفاده از مولتی متر به عنوان یک دماسنج ساده است ! اگر نیاز به دماسنجی و مخصوصا سنجش اختلاف دمای دو محیط مختلف دارید می‌توانید از مولتی متر دماسنج دار بخرید. اما یادتان باشد خرید مولتی متر دماسنج دار معمولا گران است .

امکانات پیشرفته مولتی متر‌ها

• صفحه گرافیکی )

برخی از مولتی متر‌های پیشرفته دارای صفحه‌های نمایشگر گرافیکی هستند که می‌تواند اندازه گیری‌های شکل موج‌های متناوب را به شکل لحظه ای انجام داده و به شکل یک نمودار نشان دهد. اگر به دنبال ناهنجای خاص و یا پیدا کردن منشا یک نویز در سیگنال‌ها هستید این امکان بسیار به کارتان خواهد آمد. اگر معمولا در حال کار با شکل موج‌های پیچیده و غیر خطی خستید واقعا به صرفه است که یک مولتی متر گرافیکی برای خودتان داشته باشید.

• قابلیت ثبت داده‌ها )

امکان ثبت داده‌ها به شما اجازه می‌دهد که داده‌های اندازه گیری شده از یک مورد خاص را مشاهده و مستند کنید تا در بازه زمانی خاصی تغییرات آن را مشاهده نمایید. نرم افزار جمع آوری داده می‌تواند داده‌های گرفته شده از مولتی متر شما را ثبت و دسته بندی کند و سپس نمودار‌ها و آمار بسیار دقیقی از تغییرات مختلف برای شما ترسیم کند که برای آنالیز و نتیجه گیری بسیار موثر و مهم است. چنین امکانی برای نصب و تعمیر و پایش سامانه‌هایی مانند کولر یا تهویه مطبوع ، گرمایش ، موتور‌های الکتریکی و … بسیار کاربردی است .

• امکان فیلتر پایین گذر )

• فیلتر پایین گذر (Low Pass Filter) در مولتی متر یک امکان تخصصی برای عیب یابی و تعمیر راه انداز‌های موتور الکتریکی است.
  خروجی یک راه انداز با فرکانس متغیر (VFD) یک ولتاژ سینوسی با مدلاسیون عرض پالس برای موتور ارسال می‌کند.
  حتی اگر مولتی متر شما به امکان RMS واقعی مجهز باشد ، به دلیل پهنای باند بالا، باز هم در این مورد دچار مشکل در اندازه گیری خواهید شد.
  فیلتر پایین گذر تعبیه شده طراحی شده اس که فرکانس‌های بالای ۱ کیلوهرتز را در زمان اندازه گیری ولتاژ‌های AC فیلتر کند.
  این کار دقت را در مورد شکل موج‌های سیسنوس ساختگی و PWM که در راه انداز‌های موتور و اینورتر‌ها استفاده می‌شود بالا می‌برد.

• حالت امپدانس پایین )

همان طور که در بالا اشاره کردیم ، مولتی متر‌ها دارای امپدانس بالایی هستند.
این امپدانس بالا در حالت‌های خاص مانند ایجاد حالت شبه خازنی بین سیم‌های دارای جریان، باعث ایجاد خطایی به نام ولتاژ روح یا ولتاژ القایی می‌شود.
در زمانی که شک در مورد حضور ولتاژ روح وجود دارد ، امپدانس پایین تنها راه غلبه بر این مشکل است . در صورتی که مشکوک هستید که ممکن است در کاربرد‌های شما هم ولتاژ روح به وجود بیاید باید دست به خرید مولتی متر دارای حالت امپدانس پایین بزنید.

• حالت اهم متر هوشمند )

اهم متر هوشمند یا سیستم جبران هوشمند افست ، یک امکان خاص در برخی مولتی متر‌ها است که مانند حالت امپدانس پایین برای رسیدن به دقت بالا در برخی وضعیت‌های خاص به کار می‌رود.
این سیستم با انداز گیری مقاومت با استفاده از دو جریان آزمایشی جداگانه،مشخص می‌کند که آیا در ولتاژ ورودی افست (Offset) وجود دارد یا نه ، با این کار از ورود ولتاژ‌های غیر منتظره به اندازه گیری جلوگیری می‌کند.

فاکتور امنیت در خرید مولتی متر

خیلی از مردم در خرید مولتی متر به موضوع امنیت خودشان فکر نمی‌کنند.
اما شما به این نکته توجه کنید که در زمان خطر، فرق زیادی بین یک مولتی متر خوب و استاندارد و یک مولتی متر ارزان و غیر استاندارد وجود دارد. برای خرید مولتی متر متناسب با نیاز‌هایتان باید به محیط استفاده و کاربردهای مولتی متر توجه کافی کنید.
در مثال بالا اگر جریان ۲۰ آمپری از یک مولتی متر خوب می‌گذشت در ۳۰ ثانیه اول هیچ صدمه ای متوجه مولتی متر و شما نبود و پس از آن به احتمال زیاد فیوز محافظت مولتی متر می‌سوخت و شما را از خطر برق گرفتگی جدی محافظت می‌کرد. حتی در آن زمان هم خرابی فیزیکی برای دستگاه شما به وجود نمی‌آمد و جراحت‌های ناشی از برق گرفتگی و حتی خطر مرگ شما را تهدید نمی‌کرد.

ظرفیت تحمل انرژی

برای این که خودتان را از خطر برق گرفتگی محافظت کنید ، بهتر است ظرفیت انرژی الکتریکی مدار‌ها و کابل‌هایی که با آن‌ها کار می‌کنند را بدانید و یا حداقل از آن‌ها تا حدودی آگاه باشید. یادتان باشد مدارهایی با ظرفیت بالای انرژی برای رساندن توان بالای الکتریکی طراحی شده اند و در نتیجه اشتباه در اندازه گیری و تست روی این مدار‌ها هم احتمالا انرژی الکتریکی بیشتری را به شما منتقل خواهد کرد. اندازه گیری روی مدار‌های الکتریکی که برای جریان‌های بالا طراحی شده اند باید با مولتی متر‌هایی انجام شود که می‌توانند این توان‌ها را تحمل کنند. پس در خرید مولتی متر باید به این که قرار است چه مدارهایی را با آن آزمایش کنی هم فکر کرده باشید.

کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC) ، ۴ دسته بندی در این مورد اعلام کرده است که تمام تولید کنندگان معتبر مولتی متر‌ها در جهان باید روی محصولاتشان قید کنند که محصولشان در چه دسته ای قرار دارد. با این نشان روی محصول هر کسی به سادگی می‌تواند بفهمد که بیشترین ولتاژ گذرا که مولتی متر می‌تواند آن را تحمل کند چقدر است. معمولا مولتی متر‌های دستی موجود در بازار از نوع CAT III یا  CAT IV هستند.